Sau kỳ nghỉ Tết với những bữa tiệc thịnh soạn và thói quen ăn uống không kiểm soát, nhiều người bỗng gặp phải các cơn đau nhức dữ dội ở các khớp – đặc biệt là ở ngón chân cái. Đây có thể là dấu hiệu của gout, một căn bệnh do tình trạng tăng axit uric trong máu gây ra.
Vậy tại sao nguy cơ tăng axit uric lại cao sau Tết và làm sao để kiểm soát hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây!
Axit Uric Là Gì?
Axit uric là một sản phẩm phụ được tạo ra khi cơ thể phân hủy các hợp chất purin – có nhiều trong thực phẩm như thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật và rượu bia. Bình thường, axit uric sẽ được hòa tan trong máu và đào thải qua thận.
Tuy nhiên, khi lượng axit uric trong máu quá cao, cơ thể không thể loại bỏ hết, dẫn đến tình trạng tích tụ và hình thành các tinh thể urat tại các khớp, gây ra bệnh gout.
Giá trị bình thường của axit uric trong máu:
Nam giới: 3,4 - 7,0 mg/dL
Nữ giới: 2,4 - 6,0 mg/dL
Nếu vượt quá ngưỡng này, bạn có nguy cơ cao mắc gout.
Tại Sao Axit Uric Dễ Tăng Cao Sau Tết?
1. Thói Quen Ăn Uống Giàu Purin
Thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, hải sản, lẩu, nội tạng động vật là món ăn phổ biến trong dịp Tết.
Ăn quá nhiều các loại thực phẩm này khiến cơ thể sản xuất nhiều axit uric hơn mức bình thường.
2. Uống Nhiều Rượu Bia – "Thủ Phạm Chính" Gây Tăng Axit Uric
Rượu bia không chỉ kích thích sản xuất axit uric mà còn ức chế chức năng thận, làm giảm khả năng đào thải axit uric ra ngoài cơ thể.
Đặc biệt, bia chứa nhiều purin hơn các loại đồ uống có cồn khác, làm tăng nguy cơ bùng phát cơn gout cấp.
3. Ít Vận Động & Tăng Cân Đột Ngột
Sau Tết, nhiều người ít vận động, ngồi nhiều, kết hợp với việc tăng cân nhanh chóng khiến quá trình trao đổi chất chậm lại.
Béo phì là yếu tố nguy cơ lớn dẫn đến tăng axit uric trong máu.
4. Thức Khuya & Căng Thẳng
Thức khuya, ngủ không đủ giấc và căng thẳng kéo dài gây rối loạn chuyển hóa, khiến nồng độ axit uric tăng cao.
Dấu Hiệu Cảnh Báo Tăng Axit Uric Gây Gout (Đừng Bỏ Qua!)
Các triệu chứng của bệnh gout thường xuất hiện đột ngột, đặc biệt là sau những bữa ăn thịnh soạn:
- Đau nhức dữ dội ở các khớp: Thường bắt đầu ở ngón chân cái, sau đó lan đến khớp gối, cổ tay, khuỷu tay…
- Khớp sưng, đỏ và nóng: Vùng khớp bị viêm có thể trở nên đỏ bừng và nhạy cảm khi chạm vào.
- Cứng khớp vào buổi sáng: Khớp khó cử động linh hoạt.
- Sốt nhẹ, mệt mỏi: Ở một số trường hợp nặng.
Nếu bạn gặp các dấu hiệu trên sau Tết, hãy nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Ai Dễ Bị Tăng Axit Uric Sau Tết?
- Nam giới trung niên (30 – 50 tuổi): Nguy cơ mắc gout cao hơn do thói quen ăn uống và sinh hoạt.Người có tiền sử gia đình mắc gout: Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng.
- Người béo phì hoặc thừa cân: Tăng nguy cơ rối loạn chuyển hóa purin.
- Người mắc bệnh mạn tính: Tiểu đường, cao huyết áp, rối loạn mỡ máu.
- Người uống nhiều rượu bia và ăn thực phẩm giàu purin trong dịp Tết.
Cách Kiểm Soát Axit Uric Hiệu Quả Sau Tết
1. Điều Chỉnh Chế Độ Ăn Uống
- Hạn chế thực phẩm giàu purin: Thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật, lẩu, các loại đậu.
Tăng cường rau xanh và trái cây tươi: Giúp cân bằng axit-bazơ, giảm nồng độ axit uric trong máu.
- Uống nhiều nước: Khoảng 2-3 lít/ngày để tăng cường đào thải axit uric qua đường tiểu.
- Hạn chế rượu bia và đồ uống có gas: Thay bằng nước lọc, nước chanh tươi không đường hoặc trà xanh.
2. Duy Trì Thói Quen Vận Động
Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, yoga để tăng cường trao đổi chất.
Giảm cân hợp lý nếu thừa cân, béo phì để kiểm soát nồng độ axit uric.
3. Kiểm Soát Stress Và Ngủ Đủ Giấc
Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài.
Ngủ đủ 7-8 giờ mỗi đêm để cơ thể phục hồi và điều hòa chức năng chuyển hóa.
4. Kiểm Tra Sức Khỏe Định Kỳ
Xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ axit uric và đánh giá nguy cơ gout.
Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có dấu hiệu bất thường để được hướng dẫn điều trị phù hợp.
Điều Trị Cơn Gout Cấp (Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?)
Nếu gặp cơn đau gout cấp với triệu chứng sưng, nóng đỏ, đau dữ dội ở các khớp, bạn cần:
- Chườm lạnh để giảm đau và viêm.
- Nằm nghỉ ngơi, tránh vận động quá nhiều.
- Sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm theo chỉ định của bác sĩ.
- Đi khám ngay lập tức nếu cơn đau không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu sốt cao, khó thở.
Lưu ý: Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc điều trị gout khi chưa có chỉ định của bác sĩ vì có thể gây tác dụng phụ nghiêm trọng.
Những Sai Lầm Khi Kiểm Soát Axit Uric Sau Tết (Cần Tránh!)
- Nhịn ăn hoặc ăn kiêng quá mức: Điều này khiến cơ thể tự phân hủy tế bào, làm tăng axit uric.
- Tự ý dùng thuốc không kê đơn: Nhiều thuốc giảm đau có thể gây hại cho gan, thận.
- Chủ quan khi không có triệu chứng: Dù không có cơn đau, nồng độ axit uric cao vẫn âm thầm gây tổn thương khớp và thận.
Kết Luận
Chỉ cần một kỳ nghỉ Tết với thói quen ăn uống không lành mạnh và ít vận động cũng đủ làm tăng nguy cơ tăng axit uric gây gout. Đừng để những cơn đau khớp dai dẳng làm gián đoạn cuộc sống của bạn.
Hãy chủ động kiểm soát axit uric từ hôm nay bằng cách thay đổi lối sống, ăn uống khoa học và kiểm tra sức khỏe định kỳ để bảo vệ sức khỏe khớp của bạn cả năm!