Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng, chịu trách nhiệm sản xuất hormone điều hòa quá trình trao đổi chất, năng lượng và chức năng của nhiều cơ quan trong cơ thể. Khi tuyến giáp gặp vấn đề, cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng từ nhẹ đến nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống. Việc phát hiện sớm bệnh lý tuyến giáp, đặc biệt là ung thư tuyến giáp, có thể giúp tăng cơ hội điều trị thành công. Chính vì vậy, việc chủ động tầm soát bệnh lý tuyến giáp là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn.
Các bệnh lý tuyến giáp phổ biến
Bệnh lý Suy giáp
Nguyên nhân Bệnh lý suy giáp có thể do các yếu tố: Viêm tuyến giáp Hashimoto, thiếu i-ốt, hoặc tổn thương tuyến giáp sau phẫu thuật/xạ trị.
Triệu chứng thường gặp bệnh lý:
- Mệt mỏi kéo dài dù nghỉ ngơi đầy đủ.
- Tăng cân, giảm cân bất thường dù ăn uống và tập luyện không thay đổi.
- Da khô, tóc gãy rụng, móng tay chân giòn
- Nhịp tim chậm, cảm giác lạnh dù thời tiết ấm.
- Táo bón, hoạt động đường ruột chậm lại.
- Trí nhớ suy giảm, hay quên và khó tập trung...
Bệnh lý cường giáp
Nguyên nhân bệnh lý Cường giáp có thể do các bệnh lý hoặc tình trạng: Bệnh Basedow (Graves), viêm tuyến giáp, hoặc lạm dụng hormone tuyến giáp.
Triệu chứng thường gặp:
- Giảm cân không rõ lý do, dù ăn uống bình thường hoặc nhiều hơn.
- Hồi hộp, tim đập nhanh ngay cả khi nghỉ ngơi.
- Đổ mồ hôi nhiều và cảm thấy nóng dù thời tiết mát mẻ.
- Run tay, khó kiểm soát.
- Lo lắng và dễ cáu gắt.
- Tiêu chảy hoặc đi ngoài thường xuyên.
- Mắt lồi, đặc biệt ở bệnh nhân mắc Basedow.
Ung thư tuyến giáp
Dấu hiệu cảnh báo:
- Xuất hiện khối u cứng ở vùng cổ.
- Khàn giọng kéo dài, khó nuốt, cảm giác nghẹn.
- Sưng to vùng cổ, đôi khi đau lan sang tai hoặc hàm.
- Loại ung thư tuyến giáp: Ung thư tuyến giáp thể nhú, thể nang, thể tủy và thể không biệt hóa.
Bướu giáp (phì đại tuyến giáp, phình giáp)
- Tuyến giáp to bất thường nhưng có thể không ảnh hưởng đến chức năng hormone.
- Có thể lành tính hoặc liên quan đến ung thư.
Khi nào cần đi khám Tuyến Giáp?
- Gia đình có tiền sử bệnh lý tuyến giáp hoặc ung thư tuyến giáp.
- Xuất hiện triệu chứng nghi ngờ như mệt mỏi, giảm cân không lý do, hoặc khối u vùng cổ.
- Phụ nữ trong giai đoạn mang thai hoặc sau sinh cảm thấy sức khỏe không ổn định.
- Người trên 40 tuổi chưa từng kiểm tra chức năng tuyến giáp.
Phương pháp chẩn đoán bệnh lý tuyến giáp
Khám tuyến giáp bao gồm một loạt các bước kiểm tra quan trọng giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của tuyến giáp và phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn. Việc lựa chọn các hạng mục trên tùy thuộc vào triệu chứng lâm sàng và yêu cầu của bác sĩ. Các bước kiểm tra lâm sàng và cận lâm sàng này thường bao gồm:
Khám lâm sàng:
- Quan sát cổ, tìm khối u hoặc phì đại.
- Kiểm tra triệu chứng toàn thân, lưu ý nhiều về nhịp tim, da, cân nặng.
Xét nghiệm máu:
Khi khám tuyến giáp, ngoài việc kiểm tra lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định thêm xét nghiệm để đánh giá chức năng tuyến giáp.
- TSH: Hormone kích thích tuyến giáp (mức bình thường: 0,5–4,5 mIU/L).
- T3, T4: Hormone tuyến giáp (T3: 70–200 ng/dL; T4: 4,5–11,2 mcg/dL).
- FT3 và FT4 (Free T3 và Free T4):
+ FT3: Dạng tự do của T3, phản ánh tình trạng hoạt động của tuyến giáp (mức bình thường: 2,3–4,1 pg/mL hoặc 3,5–6,5 pmol/L).
+ FT4: Dạng tự do của T4, cung cấp thông tin chính xác hơn về chức năng tuyến giáp so với T4 toàn phần (mức bình thường: 0,8–1,8 ng/dL hoặc 10–23 pmol/L).
- Các xét nghiệm đặc hiệu khác: Calcitonin, thyroglobulin (nếu nghi ngờ ung thư).
Siêu âm tuyến giáp:
Siêu âm tuyến giáp là một phương pháp hình ảnh không xâm lấn, giúp bác sĩ quan sát cấu trúc của tuyến giáp (u, nang, bướu), xác định kích thước và vị trí của các khối u hoặc nang tuyến giáp. Đây là công cụ quan trọng để phát hiện bất thường, từ đó quyết định các bước tiếp theo trong việc đánh giá và điều trị.
Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA):
Đây được xem là phương pháp tầm soát ung thư tuyến giáp chính xác và ít xâm lấn. Nếu có các khối u hoặc nốt trên siêu âm, FNA giúp lấy mẫu tế bào để xét nghiệm mô học, nhằm xác định tính chất lành tính hay ác tính. Chọc hút tuyến giáp bằng kim nhỏ (FNA) là phương pháp chính xác nhất để xác định tính chất của khối u tuyến giáp. Kỹ thuật này không chỉ an toàn, ít xâm lấn mà còn giúp phát hiện sớm ung thư tuyến giáp, gia tăng cơ hội điều trị thành công. Nếu bạn được chẩn đoán có khối u tuyến giáp, phương pháp FNA là bước cần thiết để phân biệt giữa khối u lành tính và ác tính, từ đó có hướng điều trị kịp thời.
Chụp CT hoặc MRI vùng cổ: Đánh giá mức độ xâm lấn của khối u, nếu có.
Việc lựa chọn các hạng mục trên tùy thuộc vào triệu chứng lâm sàng và yêu cầu của bác sĩ.
Việc bỏ qua những dấu hiệu ban đầu có thể khiến bệnh lý tuyến giáp tiến triển thành bệnh nghiêm trọng hơn, bao gồm ung thư tuyến giáp. Nếu khối u ác tính không được phát hiện sớm, nó có thể di căn và làm giảm cơ hội điều trị thành công. Hãy chủ động khám và tầm soát bệnh lý tuyến giáp ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe cho chính mình và người thân! Khám và tầm soát và điều trị bệnh lý tuyến giáp tại các phòng khám đa khoa Ái Nghĩa.
Đặc biệt Kỹ thuật chọc hút tuyến FNA Tại phòng Giải phẫu bệnh - PKĐK Ái Nghĩa Biên Hòa và các chi nhánh PKĐK Ái Nghĩa, bạn sẽ được thực hiện phương pháp FNA bởi Bác sĩ Chuyên khoa II, Thạc sĩ Nguyễn Thanh Hải, nguyên Trưởng khoa Giải phẫu bệnh Bệnh viện Đa khoa Thống Nhất, với hơn 27 năm kinh nghiệm cùng đội ngũ Bác sĩ CKI chuyên khoa CĐHA. Kết quả xét nghiệm còn được sự cố vấn của Bác sĩ Chuyên khoa II Thái Anh Tú, Trưởng khoa Giải phẫu bệnh Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM, đảm bảo độ chính xác tối đa.