Ung thư gan là một trong những bệnh ung thư phổ biến và gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam. Điều đáng tiếc là đa số bệnh nhân phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn, không còn nhiều cơ hội điều trị hiệu quả.
Vậy:
- Tại sao ung thư gan lại phát hiện muộn như vậy?
- Làm sao để tầm soát sớm?
- Và nếu phát hiện nghi ngờ – bạn nên làm gì?
Thống kê đáng lo ngại tại Việt Nam
Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia có tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới
Theo GLOBOCAN 2020:
→ Hơn 26.000 ca ung thư gan mới mỗi năm
→ Gần 25.000 ca tử vong, hầu hết do phát hiện trễ
>80% ca bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn tiến triển, không còn khả năng phẫu thuật triệt để
Vì sao ung thư gan thường được phát hiện muộn?
Bệnh tiến triển âm thầm
Ung thư gan không gây đau rõ rệt trong giai đoạn đầu. Người bệnh thường chỉ mệt mỏi, chán ăn, sụt cân nhẹ – rất dễ nhầm với stress, rối loạn tiêu hóa.
Tâm lý chủ quan – “Không đau thì chưa sao”
Nhiều người chỉ đi khám khi có vàng da, đau tức hạ sườn phải – lúc đó bệnh đã ở giai đoạn muộn.
Không biết mình đang thuộc nhóm nguy cơ cao
Rất nhiều người mang viêm gan B, C, gan nhiễm mỡ, xơ gan mà không hề hay biết – trong khi đây chính là những “điểm khởi đầu” của ung thư gan.
Ai cần tầm soát ung thư gan định kỳ?
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Gan Hoa Kỳ (AASLD) và Bộ Y tế, những nhóm dưới đây nên tầm soát mỗi 6 tháng/lần:
Nhóm nguy cơ cao
- Người bị viêm gan B hoặc C mạn tính
- Người bị xơ gan (mọi nguyên nhân)
- Người có tiền sử gia đình ung thư gan
- Người bị gan nhiễm mỡ nặng, tiểu đường, béo bụng
- Người uống rượu bia thường xuyên
Lý do:
- Người bị viêm gan B hoặc C mạn tính
- Virus gây tổn thương gan lâu dài
- Người bị xơ gan (mọi nguyên nhân)
- Tăng nguy cơ đột biến tế bào
- Người có tiền sử gia đình ung thư gan
- Nguy cơ di truyền
- Người bị gan nhiễm mỡ nặng, tiểu đường, béo bụng
- Tăng viêm gan mạn tính
- Người uống rượu bia thường xuyên
- Gây xơ gan, tổn thương tế bào gan
Tầm soát ung thư gan gồm những gì?
1. Siêu âm gan ổ bụng định kỳ
Phát hiện khối u gan ≥1cm
Dễ thực hiện, chi phí hợp lý
2. Xét nghiệm máu chỉ điểm ung thư gan
Sinh hóa gan cơ bản: ALT, AST, GGT, ALP, Bilirubin TP/TT AFP, AFP-L3, PIVKA-II, là chất chỉ điểm ung thư gan. Cần kết hợp với siêu âm để tăng độ chính xác
3. Chụp CT hoặc MRI gan có cản quang (khi cần)
Giúp xác định chính xác vị trí, kích thước, mức độ xâm lấn của khối u
Phát hiện nghi ngờ ung thư gan – Nên làm gì?
1. Bình tĩnh – Không hoảng sợ
Không phải cứ có khối u gan hay AFP cao là chắc chắn ung thư. Nhiều trường hợp là u lành tính (u máu, nang gan...) hoặc rối loạn gan tạm thời.
Bác sĩ khuyên:
“Việc đầu tiên là đến khám chuyên khoa Gan – Mật – Ung bướu để được chẩn đoán chính xác bằng các xét nghiệm và hình ảnh chuyên sâu.”
2. Tuyệt đối không dùng thuốc nam, thảo dược trôi nổi
Rất nhiều người vì lo lắng mà tìm đến các loại “nước lá, thuốc bắc”, gây độc gan, khiến bệnh nặng thêm hoặc mất cơ hội điều trị y khoa đúng cách.
Bác sĩ khuyên:
“Ung thư gan không phải là án tử nếu được phát hiện sớm. Việc tầm soát 6 tháng/lần đối với người có nguy cơ cao là cực kỳ quan trọng – giống như lắp thêm camera giám sát cho gan.”